Ekoturystyka to podróżowanie w sposób wrażliwy dla przyrody i miejscowych tradycji, poznawcze i aktywne. To podróżowanie w miejsca wyróżniające się bogactwem przyrody, pięknem krajobrazu i unikalną kulturą. Ekoturystyka, która jest dzisiaj jednym z najszybciej rozwijających się rynków turystycznych na świecie, ma z jednej strony pomagać chronić środowisko naturalne, a z drugiej przynosić dochody mieszkańcom i zasilać lokalną gospodarkę.

tekst i zdjęcia© Dominika Zaręba

Kim jest ekopodróżnik?

Styl aktywnego i dogłębnego zwiedzania miejsc przyrodniczo cennych jest pewnego rodzaju powrotem po tradycji podróżowania i pieszych wędrówek zapoczątkowanych już ponad sto lat temu. „Pierwowzorami” polskich ekoturystów będą zatem nasi pierwsi krajoznawcy, miłośnicy gór, popularyzatorzy ochrony przyrody oraz pionierzy głębokiej turystyki, tacy jak: Hugo Zapałowicz, Jan Gwalbert Pawlikowski, Mieczysław Orłowicz, Władysław Szafer i in.

Ekoturysta odwiedza miejsca wyróżniające się bogactwem przyrody, pięknem krajobrazu i unikalną kulturą. Smakuje kuchni regionalnej, kupuje pamiątki i produkty wytwarzane lokalnie na targach i w małych sklepikach, poznaje miejscowe zwyczaje i tradycje, odkrywa klimat miejsca… Jest zainteresowany zwiedzanym regionem, jego historią, dziedzictwem, przyrodą, wsłuchuje się w opowieści ludzi, szanuje miejscowe zwyczaje i mieszkańców, uczestniczy w imprezach kulturalnych i artystycznych.

Ekopodróżnik chętnie korzysta z publicznych środków transportu a także wypoczywa aktywnie – na rowerze, kajaku, w siodle, pieszo albo uprawiając inne ulubione formy rekreacji i sportu na świeżym powietrzu.

Podróżujmy odpowiedzialnie

Blisko jedna trzecia turystów na świecie, zwłaszcza mieszkańców dużych miast, tęskni za ciszą i spokojem, odpoczynkiem blisko przyrody, czystą wodą i zdrowymi posiłkami. Chce poznawać nowe kraje, regiony i ich kulturę, aktywnie odpoczywać, uprawiając ulubione sporty na łonie przyrody. W podróży poszukuje autentyczności, przeżyć duchowych, spotkań z miejscową kulturą, możliwości poznania tradycji i kuchni regionalnej. – „Konsumenci domagają się dzisiaj bardziej indywidualnych i autentycznych doświadczeń w podróży” – mówi Rika Jean-Francois, szefowa ds. CSR Międzynarodowych Targów Turystycznych ITB w Berlinie. „Turystyka odpowiedzialna to rosnący trend na światowym rynku” – dodaje ekspertka.

W publikacjach Rady Europy i Europejskiej Komisji Podróży na temat przemysłu turystycznego można przeczytać o przełomie w postawach i mentalności współczesnych turystów, który przejawia się przede wszystkim w zwiększeniu się ich świadomości ekologicznej i wymagań co do jakości usług oraz atrakcyjnego przyrodniczo i niezanieczyszczonego otoczenia w miejscu podróży lub wypoczynku.

Ponad 70 procent użytkowników portalu Trip Advisor planuje dokonywać bardziej przyjaznych dla środowiska wyborów w następnym roku. – „Rynek ekoturystyczny rośnie 20-34 procent rocznie, trzy razy szybciej na tle globalnego przemysłu turystycznego” – zauważa Kelly Bricker, przewodnicząca rady naukowej Międzynarodowego Stowarzyszenia Ekoturystycznego (TIES – The International Ecotourism Society). Według Światowej Organizacji Turystyki w ciągu najbliższych dwóch dekad będziemy obserwować prawdziwy boom turystyki przyrodniczej oraz ekologicznych ośrodków turystycznych i hoteli…

Jak rozpocząć przygodę z ekoturystyką?

Wybór kierunku, miejsca podróży zależy od indywidualnych pasji i zainteresowań. Ekoturystyka daje pole do popisu dla każdego w tysiącach zakątków świata, i tym dalekich i tych bliskich, swojskich – polskich czy środkowoeuropejskich. Eko-podróżowanie to w pewnym sensie podróż w głąb siebie, poznawanie świata w sposób ciekawski z szeroko otwartymi oczami. Przygodę z ekoturystyką możemy rozpocząć od podróży na małą skalę, choćby od wyjazdu na łono natury, na polską wieś w okolice obszarów chronionych. Zatrzymać się na nocleg w gospodarstwie agroturystycznym albo rodzinnym pensjonacie, spędzić czas aktywnie – na rowerze, pieszo, kajakiem, konno…, delektować się regionalnym jadłem, odkrywać lokalne klimaty i „ducha miejsca”, uczestnicząc w imprezie kulturalnej, biorąc udział w warsztatach rękodzielniczych albo kulinarnych… Pomysłów i sposobów na ekopodróżowanie jest naprawdę nieskończona ilość i można je wcielać w życie także w naszym kraju.

Polska ma ogromy potencjał do rozwoju ekoturystyki – parki narodowe i inne obszary chronione unikalne na skalę europejską obfitujące w rzadkie gatunki zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem, dzikie, nieuregulowane rzeki, malownicze i różnorodne krajobrazy wiejskie, bogate tradycje regionalne, w tym rzemiosło, sztuka, kuchnia, zdrowa żywność, która podbija podniebienia turystów zagranicznych… Jeśli ten potencjał mądrze wykorzystamy, to ekoturystyka może stać się naszą marką w Europie i na świecie!

Potrzeba nam wmieszać działanie klimatu i krajobrazu do naszego życia; aby stać się sobą, należy jednoczyć się z przyrodą. Dobrze robi stać samemu pod wolnem niebem, obok rdzawych skał czy białych wodospadów. Wymowne i nadziejne stać się nam mogą milczące szczyty, barwne kwiaty, piosnki dzikiego ptactwa, niewzruszona postawa i cień drzew-olbrzymów.

Władysław Szafer

Materiał napisany dla Polskiej Organizacji Turystycznej – Programu EDEN

© Dominika Zaręba