O ekoturystyce

Ekoturystyka jest poznawaniem świata w sposób ciekawski, z szeroko otwartymi oczami.

Spływ tratwami po Niemnie, nauka języka hiszpańskiego w ekologicznej szkole prowadzonej przez Indian w sercu gwatemalskiej dżungli, piesza lub narciarska wędrówka przez Beskidy, trekking w Himalajach, fotosafari na afrykańskiej sawannie, poszukiwanie śladów dużych drapieżników w rumuńskich Karpatach, wycieczki kajakiem po Bugu albo szlakiem Odry, wyprawy ornitologiczne na Bagna Biebrzańskie, konne eskapady przez mongolski step, poznawanie tajników miejscowej kuchni i tańca w Indonezji, warsztaty rękodzieła i pieczenia chleba w bieszczadzkiej wiosce, zdobywanie wulkanów w malezyjskich parkach narodowych Borneo, wycieczki rowerowe bursztynowym szlakiem… Co łączy wszystkie te podróże w bliskie albo egzotyczne zakątki świata?

tekst ©Dominika Zaręba

Ekoturystyka, czyli podróżowanie w sposób wrażliwy dla przyrody, miejscowych tradycji i kultury, podróżowanie poznawcze i aktywne. Ekoturystyka, która jest dzisiaj jednym z najszybciej rozwijających się rynków turystycznych na świecie, ma z jednej strony pomagać chronić środowisko naturalne, a z drugiej przynosić dochody mieszkańcom i zasilać lokalną gospodarkę.

Czym jest ekoturystyka

Ekoturystyka jako najbardziej przyjazna dla środowiska forma turystyki stanowi rdzeń koncepcji turystyki zrównoważonej. Organizowana jest na terenach cennych przyrodniczo i kulturowo, uczestniczą w niej osoby o dużej świadomości ekologicznej i „żądzy” poznawczej, a wpływy z niej wspierają bezpośrednio miejscową społeczność i zasilają lokalną gospodarkę.

Ekoturystyka jest blisko powiązana z wieloma formami podróży i wzajemnie się z nimi uzupełnia (turystyka aktywna i specjalistyczna, turystyka krajoznawcza, agroturystyka, turystyka dziedzictwa, turystyka kulinarna, turystyka przygodowa, turystyka prozdrowotna i uzdrowiskowa etc.), co stanowi dodatkowy jej atut i potencjał dla innowacyjnego rozwoju regionów cennych przyrodniczo i kulturowo.

Trzy najważniejsze cechy ekoturystyki, które wyróżniają ją spośród innych form turystyki to:
  1. Ekoturystyka jest formą aktywnego i dogłębnego zwiedzania obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych;
  2. Ekoturystyka aktywnie przyczynia się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego;
  3. Ekoturystyka jest elementem zrównoważonego rozwoju regionu – przynosi realne korzyści ekonomiczne i społeczne lokalnym społecznościom i podnosi jakość ich życia.

    Definicja ekoturystyki wg Global Ecotourism Network

    Ekoturystyka to odpowiedzialne podróżowanie do obszarów cennych przyrodniczo, które przyczynia się do ochrony środowiska i podtrzymuje dobrobyt lokalnych społeczności. Jednocześnie – poprzez edukację wszystkich zainteresowanych grup (odwiedzających, personelu i odwiedzanych) – buduje wiedzę i świadomość.

     

    Ekoturystyka proponuje odpowiedzialne i zapobiegawcze zarządzanie ruchem turystycznym. Polega ono na edukacji zarówno podróżujących, jak i miejscowych przedsiębiorców, co ma na celu wspieranie lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego poprzez uświadamianie i pokazywanie wszystkim zainteresowanym możliwości uczestniczenia w zrównoważonym biznesie. Ekoturystyka, oferując zdobywanie niezapomnianych doświadczeń, pomaga likwidować uprzedzenia i nieporozumienia. A co najważniejsze, wzmacnia miejscową ludność poprzez odkrywanie i interpretację lokalnego dziedzictwa oraz wyjaśnianie wzajemnych relacji między ludźmi a otaczającym ich środowiskiem. 

    Jedną z najważniejszych korzyści z ekoturystyki, oprócz jej spersonalizowanego, kameralnego i poznawczego charakteru, jest przyrodnicze edukowanie podróżnika i uświadamianie mu wartości lokalnych kultur. W ten sposób zbliża nas do innych, a także sprawia, że człowiek staje się strażnikiem niewyobrażalnego piękna naszego delikatnego świata. 

    Glenn Jampol, przewodniczący Global Ecotourism Network, Kostaryka

    Definicje głównych pojęć związanych z turystyką zrównoważoną

    Turystyka zrównoważona (ang. sustainable tourism, hiszp. turismo sostenible)

    Turystyka, która w pełni uwzględnia jej obecny i przyszły wpływ gospodarczy, społeczny i środowiskowy, zaspokajając potrzeby odwiedzających, branży, środowiska i społeczności lokalnych. Wytyczne dotyczące zrównoważonego rozwoju turystyki i praktyki zarządzania mają zastosowanie do każdej formy turystyki, zarówno masowej, jak i niszowej, we wszystkich typach miejsc penetracji turystycznej na świecie (UNWTO).

    Turystyka odpowiedzialna (ang. responsible tourism, hiszp. turismo responsable)

    Turystyka, która maksymalizuje korzyści dla lokalnych społeczności, minimalizuje negatywne skutki społeczne i środowiskowe oraz pomaga miejscowej społeczności w ochronie delikatnych kultur i siedlisk (Cape Town Declaration on Responsible Tourism).

    Ekoturystyka (ang. ecotourism, hiszp. ecoturismo)

    Odpowiedzialne podróżowanie do obszarów cennych przyrodniczo, które przyczynia się do ochrony środowiska i podtrzymuje dobrobyt lokalnych społeczności. Jednocześnie – poprzez edukację wszystkich zainteresowanych grup (odwiedzających, personelu i odwiedzanych) – buduje wiedzę i świadomość (Global Ecotourism Network).

    © Źródło: „Ekoturystyka”, Zaręba Dominika, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2020, wyd. IV